Chúng
ta vẫn nghĩ 6 tuổi trẻ đi học lớp 1 thì việc giáo dục khi đó mới được
bắt đầu, trước thời điểm này, trẻ “biết gì mà học”, và các phụ huynh bỏ
mặc con mình tự do phát triển. Nếu ai đó dạy trẻ dưới 6 tuổi bất kỳ điều
gì đều được coi là giáo dục sớm. Khái niệm giáo dục sớm
bắt nguồn từ đây. Một vài hoạt động giáo dục sớm đang bị một bộ phận
không nhỏ lên án: dạy con học đọc, dạy con học toán, dạy con kỷ luật,
dạy con làm việc, dạy con kiếm tiền, dạy con ngoại ngữ, vv... Đó chỉ là 1
vài hoạt động giáo dục sớm, vẫn còn rất nhiều hoạt động khác.
Chúng
ta dành một chút thời gian để tìm hiểu về não bộ. Mọi sinh vật trên thế
giới này đều có một bản năng, đó là bản năng sinh tồn. Tôi xin nhấn
mạnh lại, tất cả các loài vật, trong đó có con người, đều đấu tranh vì
sự sinh tồn của loài mình. Từ ăn, săn mồi, trú ẩn, sinh sản, vv... đều
vì mục đích này. Con người cũng vậy, chúng ta rất tham sống sợ chết, và
nếu phải chết, chúng ta sẽ chết để gia đình, để dân tộc, để loài người
tồn tại, đó được gọi là cái chết vinh quang. Một điều tự hào là loài
người chúng ta đang thống trị thế giới, và ai cũng biết, vũ khí lợi hại
nhất của chúng ta là não bộ. Chúng ta là con người, biết suy nghĩ, biết
sáng tạo và sử dụng các công cụ để làm những việc vượt ngoài khả năng tự
nhiên của ta. Khoa học đã chứng minh: não là bộ phận phát triển đầu
tiên, nhanh nhất, đến 6 tuổi não người đã đạt 90% trọng lượng của người
trưởng thành, trong khi các bộ phận khác cần một thời gian dài hơn để
đạt đến sự phát triển tương đương. Vì sao vậy? Nhiệm vụ của não là phải
nhanh chóng phát triển để học và thích nghi nhằm mục tiêu sinh tồn. Từ
khi sinh ra, trẻ là một tờ giấy trắng, chúng phải học và khao khát học
để sinh tồn.
Vậy
trẻ học gì? Trẻ học từ những điều cơ bản đến những điều phức tạp. Ví dụ
như ăn: bú mút là bản năng của trẻ, nhưng sau khi ra đời, trẻ cần được
cho bú để duy trì bản năng này, rồi chúng ta tập cho trẻ bú mạnh, tập
cho trẻ tự tìm ti mẹ để rèn thói quen lao động, chấm đầu đũa cho trẻ nếm
các mùi vị khác nhau, đến 5 tháng tuổi bắt đầu tiếp xúc với cháo loãng,
thức ăn xay, rồi đặc dần, cứng dần, lớn dần; đến 1 tuổi trẻ bắt đầu ăn
được như người lớn. Hoặc ví dụ như tập vận động: bắt đầu từ việc cử động
tứ chi, rồi đến lật người, rồi đến bò, rồi đến đứng, rồi đến đi, rồi
đến chạy, nhảy, trèo, vv... Mọi thứ đó đều là học, bắt đầu từ những hoạt
động cơ bản, dần dần đến những hoạt động phức tạp.
Vậy,
tất cả các tác động đến trẻ trong giai đoạn 0-6 tuổi đều ảnh hưởng đến
khả năng của trẻ sau này và đều được coi là giáo dục sớm. Nếu vậy thì
không cần dạy, trẻ vẫn đang nhận được các tác động từ bên ngoài và vẫn
đang được giáo dục sớm? Đúng vậy, các tác động ở đây bao gồm cả tác động
tích cực lẫn tác động tiêu cực. Trẻ bị bố mẹ bỏ mặc sẽ được giáo dục
sớm một cách tự phát và trẻ sẽ phát triển một cách tự do không định
hướng. Đến đây chúng tôi xin đưa ra định nghĩa giáo dục sớm của chúng
tôi: đó là việc chủ động tạo cho trẻ những tác động tích cực, hạn chế
những tác động tiêu cực nhằm định hướng sự phát triển của trẻ theo hướng
có lợi, giúp trẻ sinh tồn mạnh mẽ trong cuộc sống sau này. Đó mới là
phát triển một cách tự nhiên (phát triển để sinh tồn).
Có
một người bạn của tôi đặt vấn đề rằng có khái niệm giáo dục sớm thì tại
sao không có khái niệm giáo dục muộn? Tôi xin trả lời như sau: giáo dục
không bao giờ là muộn. Như người bạn này của tôi, 30 tuổi mới tìm được
hướng đi của cuộc đời, mới tìm được người thầy mà mình nguyện theo suốt
đời, mới bắt đầu học những tri thức cần thiết và lập nghiệp, thì xin hỏi
như vậy có được coi là muộn? Chúng ta biết có nhiều người, 60 tuổi mới
nhận ra đam mê kinh doanh của mình, mới đi học kinh doanh và xây dựng
doanh nghiệp toàn cầu, thử hỏi họ có được coi là giáo dục muộn? Rất
nhiều người, đến năm 40 tuổi mới nhận ra cuộc đời mình mãi không thể
thành công chỉ vì không biết quan tâm tới người khác, không biết giao
tiếp, không biết tạo dựng quan hệ, và họ đi học, họ thay đổi bản thân,
họ thành công. Rất nhiều người kết thúc cuộc đời trong đói nghèo và bệnh
tật vì không được học kỹ năng giữ gìn sức khỏe khi còn khỏe và kỹ năng
quản lý tài chính khi còn làm ra tiền. “Học, học nữa, học mãi”, câu nói
quá quen thuộc của Lê nin, và tôi xin nói rằng học không bao giờ là
muộn.
Vì
thế, nếu bạn biết đến các tri thức giáo dục sớm khi con mình đã 6 tuổi,
10 tuổi, thậm chí 20 tuổi thì vẫn không có gì là quá muộn!
Theo glenndomanvietnam
